Suy buồng trứng là tình trạng buồng trứng ngừng hoạt động một phần hoặc toàn bộ. Buồng trứng không còn khả năng hoạt động khi bị suy buồng trứng, ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng sinh sản ở nữ giới. Theo thống kê thì có khoảng 1% phụ nữ bị mắc bệnh suy buồng trứng sớm.
Suy buồng trứng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới đang trong độ tuổi sinh sản. Trước đây suy buồng trứng còn được gọi là tình trạng mãn kinh sớm. Tuy nhiên, thuật ngữ mãn kinh sớm không hoàn toàn đúng với trường hợp suy buồng trứng. Vì nếu nữ giới đang trong độ tuổi sinh sản bị suy buồng trứng có thể điều trị có kết quả, một vài trường hợp mang lại hiệu quả cao, bệnh nhân vẫn có thể mang thai và có hành kinh trở lại. Mãn kinh sớm thì bệnh nhân không thể mang thai nữa và cũng không thể có con.
Bệnh suy buồng trứng là một trong những thách thức cho các bác sĩ chữa vô sinh, vì tỉ lệ bệnh nhân khỏi hoàn toàn là rất ít. Tuy nhiên bạn cũng không nên quá tuyệt vọng, nếu hiểu biết đầy đủ về bệnh sẽ giúp quá trình điều trị có kết quả tốt hơn.
Mục lục nội dung
Nguyên nhân gây suy buồng trứng
Có rất nhiều nguyên nhân được cho là gây nên bệnh suy buồng trứng. Một số nguyên nhân chính như liên quan đến nhiễm sắc thể, do di truyền, do bệnh tự miễn, do nhiễm vi khuẩn hoặc do sự tổn thương do điều trị. Tỉ lệ bệnh nhân bị suy buồng trứng do nguyên nhân vô căn thường chiếm đa số trong tổng số các bệnh nhân bị suy buồng trứng.
Buồng trứng được hình thành từ khi thai 20 tuần tuổi, khi đó có khoảng 3,5 đến 4 triệu nang noãn mỗi bên buồng trứng. Sau đó các nang noãn sẽ chết dần đi còn khoảng 1 triệu mỗi bên buồng trứng ở thời điểm sinh. Trong quá trình trưởng thành thì các nang noãn sẽ mất dần đi, còn khoảng 400 – 500 nang noãn trong cả đời của một buồng trứng. Do một cơ chế nào đó chưa được xác định thì các nang noãn chế đi nhiều hơn so với bình thường làm gia tăng sự thoái hóa dẫn đến suy buồng trứng sớm.
Một số nguyên nhân khác ngoài nguyên nhân vô căn gây nên suy buồng trứng:
1. Bất thường do gen di truyền
Nguyên nhân là do các nhiễm sắc thể có những bất thường như thiếu đoạn, lặp đoạn, nhiễm sắc thể đơn chiếc hay có 3 nhiễm sắc thể X, chuyển đoạn nhiễm sắc thể, biến đổi gen trên nhiễm sắc thể thường…
2. Tổn thương buồng trứng do tự miễn
Nếu nữ giới bị mắc một số bệnh tự miễn có hoặc không liên quan đến nội tiết thì đều có khả năng làm tổn thương buồng trứng. Một số bệnh như bệnh tiểu đường, bệnh tuyến giáp, bệnh bạch tạng, hói đầu, bệnh viêm khớp dạng thấp…
3. Kháng thể kháng buồng trứng cũng là một trong những nguyên nhân gây suy buồng trứng
Ngoài ra nguyên nhân gây suy buồng trứng có thể do điều trị các bệnh như: Do xạ trị hay hóa trị làm ảnh hưởng đến các cơ quan vùng chậu, các loại thuốc xạ trị có tác động đến buồng trứng gây suy buồng trứng. Phẫu thuật vùng chậu cũng có khả năng làm tổn thương buồng trứng dẫn đến suy buồng trứng. Nếu bệnh nhân có tiền sử bị nhiễm độc, nhiễm virus, hút thuốc, bị bệnh động kinh hoặc bị quai bị đều tăng khả năng bị suy buồng trứng.
Triệu chứng của bệnh suy buồng trứng
Biểu hiện rõ ràng nhất của suy buồng trứng đó là rối loạn kinh nguyệt. Nếu bạn bị rối loạn kinh nguyệt khi ở độ tuổi dưới 40, thường xuyên bị mất kinh trên 3 tháng thì tốt nhất bạn nên đến gặp bác sĩ để khám, đo nồng độ FSH trong máu để chuẩn đoán xem có mắc suy buồng trứng hay không.
Ngoài ra bệnh nhân suy buồng trứng còn có một số biểu hiện như: Tính tình thay đổi, thường xuyên cáu gắt, tóc bạc sớm, da khô như người già, xuất hiện tình trạng ngứa da, thường xuyên bốc hỏa lên mặt, giảm ham muốn tình dục, vã mồ hôi, người mệt mỏi, khi siêu âm thì cho kết quả là buồng trứng nhỏ, tử cung mỏng đi.
Tuy nhiên việc chuẩn đoán suy buồng trứng cần phải làm các xét nghiệm cần thiết như sinh thiết buồng trứng, siêu âm, đo nồng độ FSH, kiểm tra nhiễm sắc thể, đo nồng độ hooc môn estrogen… Các xét nghiệm cần thực hiện nhiều lần thì mới có thể kết luận bệnh suy buồng trứng.
Điều trị suy buồng trứng
Hiện nay chưa có phương pháp nào được xác định là phương pháp phục hồi chức năng bình thường của buồng trứng. Hai phương pháp chính được sử dụng trong điều trị suy buồng trứng đó là điều trị thay thế hooc môn hoặc điều trị hiếm muộn.
Mục đích của điều trị bằng phương pháp thay thế hooc môn là giảm các triệu chứng về da, tóc, rối loạn chức năng tình dục…
Điều trị hiếm muộn là sử dụng các loại thuốc để phục hồi một phần chức năng của buồng trứng.
Một số trường hợp bị suy buồng trứng vẫn có thể có thai khi không điều trị, tuy nhiên tỉ lệ này rất thấp chỉ khoảng 5 – 10%. Một số phương pháp hỗ trợ sinh sản cho những người bị suy buồng trứng như: Thụ tinh trong ống nghiệm, sử dụng trứng của người khác thụ tinh với tinh trùng của chồng sau đó đưa vào tử cung của người bệnh cũng là một phương pháp hỗ trợ sinh sản cho người bị suy buồng trứng.
Một số phương pháp phòng ngừa suy buồng trứng hiệu quả
Để đảm bảo sức khỏe sinh sản bạn nên lưu ý một số cách để phòng tránh suy buồng trứng
Khi đến kì kinh nguyệt bạn nên chú ý bổ sung sắt. Sắt là nguyên tố bổ sung dinh dưỡng cho buồng trứng, khi đến kỳ kinh nguyệt thì một lượng sắt lớn mất đi do đó bạn nên chú ý ăn các loại thực phẩm giàu sắt để hỗ trợ chức năng của buồng trứng.
Thay vì uống bia bạn có thể uống rượu vang sẽ giúp tăng sức khỏe của trứng, tăng cường sự phát triển của buồng trứng.
Nên ăn đậu phụ luộc thay vì ăn đậu phụ rán vì khi ăn đậu phụ sẽ dung nạp vào cơ thể các chất béo không bão hòa có khả năng làm giảm hoạt động của protein.
Nên sử dụng thuốc tránh thai để giảm tỉ lệ mang thai ngoài ý muốn dẫn đến phá thai thường xuyên sẽ mang lại nhiều hệ lụy nguy hiểm cho sức khỏe sinh sản.
Hạn chế sử dụng thuốc giảm đau, thuốc giảm đau rất có hại cho sức khỏe sinh sản đặc biệt là hoạt động của buồng trứng.
Tránh bức xạ của máy tính. Theo nghiên cứu bức xạ máy tính ảnh hưởng không tốt đến hoạt động của buồng trứng.