Hiện nay có rất nhiều cặp vợ chồng đang mong ngóng có con nhưng mãi vẫn không thấy con yêu về với gia đình mình, nguyên nhân có thể là do tình trạng vô sinh ở nam giới. Tìm hiểu về những bệnh gây vô sinh ở nam giới các cặp vợ chồng hiếm muộn nên lưu ý một số điều dưới đây sẽ giúp các cặp vợ chồng tìm ra nguyên nhân, từ đó có cách chữa trị hợp lý, sớm có con.
Theo Tiến sĩ – bác sĩ Nguyễn Thành Như, nguyên Trưởng khoa Nam học Bệnh viện Bình Dân TP.HCM, trong khoảng hai thập niên vừa qua, những tiến bộ của hỗ trợ sinh sản đã giúp khảo sát các nguyên nhân gây vô sinh nam thường bị bỏ qua. Có nhiều nguyên nhân gây vô sinh nam có thể điều trị được một cách hiệu quả như giãn tĩnh mạch tinh, tắc ống dẫn tinh và nhiễm trùng. Hiện tại, dựa trên các thông số của tinh dịch đồ, các bác sĩ nam khoa chia vô sinh nam thành 5 nhóm, mỗi nhóm có những nguyên nhân như sau:
- Dấu hiệu vô sinh nam giới
- Vô sinh nam có chữa được không
- Các phương pháp điều trị vô sinh nam hiệu quả
1. Nhóm vô sinh do không có tinh dịch hay tinh dịch rất ít
Nguyên nhân gây nên tình trạng trên do:
- Rối loạn tâm lý
- Suy tinh hoàn hoàn toàn
- Hút thuốc lá
- Bệnh nhân phẫu thuật sau phúc mạc hay cổ bàng quang
- Bị bệnh đái tháo đường
- Bị chấn thương tủy sống
- Bị tắc ống phóng tinh
- Không lấy trọn tinh dịch xuất ra
- Một số trường hợp không rõ nguyên nhân.
2. Nhóm vô sinh do không có tinh trùng trong tinh dịch
- Do có các suy tuyến sinh dục, giảm hướng sinh dục.
- Có các bất thường trong quá trình sinh sản tinh trùng
- Nhiễm sắc thể bất thường
- Do mất đoạn nhiễm sắc thể Y
- Bị ảnh hưởng các chất độc hại ảnh hưởng đến quá trình sinh sản tinh trùng
- Giãn tĩnh mạch tinh
- Viêm tinh hoàn do bị bệnh quai bị
- Bị xoắn tinh hoàn
- Bị tắc đường dẫn tinh: tắc ống phóng tinh, ống dẫn tinh, mào tinh, ống xuất, lưới tinh
- Một số trường hợp không rõ nguyên nhân.
3. Nhóm vô sinh do tinh trùng ít và yếu
Những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên gồm:
- Do bệnh nội tiết
- Giãn tĩnh mạch tinh
- Tinh hoàn ẩn
- Thuốc; sức nóng; chất độc hại
- Nhiễm trùng toàn thân
- Không rõ nguyên nhân.
4. Nhóm có tinh dịch đồ bình thường nhưng vẫn vô sinh
Những nguyên nhân chính gồm:
- Do bất thường ở người vợ
- Thói quen giao hợp bất thường
- Cực đầu của tinh trùng (acrosome) không bình thường
- Có kháng thể kháng tinh trùng
- Một số trường hợp không giải thích được nguyên nhân.
5. Nhóm vô sinh do tinh trùng có đủ số lượng nhưng chết hoàn toàn
- Tinh trùng có cấu trúc bất thường
- Lâu ngày không giao hợp
- Nam giới bị nhiễm trùng ở đường sinh dục
- Có kháng thể kháng tinh trùng
- Giãn tĩnh mạch tinh
- Tắc bán phần đường dẫn tinh
- Một số trường hợp không rõ nguyên nhân.
Dưới đây là 2 bệnh lý dễ dẫn đến vô sinh ở nam giới:
1. Nam giới từng bị bệnh quai bị có thể bị viêm tinh hoàn dẫn đến vô sinh
Viêm tinh hoàn là biến chứng thường gặp nhất của bệnh quai bị ở nam giới sau tuổi dậy thì. Biến chứng này diễn ra trong vòng 1-6 tháng sau đợt viêm cấp tính, khiến việc sinh tinh giảm dần và có thể mất hẳn. Khi này, để duy trì khả năng làm cha, các thanh niên chưa lập gia đình hoặc chưa có con cần lưu trữ tinh trùng dự phòng.
Bác sĩ Hồ Mạnh Tường, khoa hiếm muộn Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ TP HCM, cho biết quai bị là bệnh lý cấp tính toàn thân do nhiễm virus. Bệnh dễ lây lan và thường gặp ở trẻ em. Thống kê mới trên thế giới cho thấy, 50% bệnh nhân nằm ở độ tuổi thanh niên. Biểu hiện của bệnh là sốt, sưng một hoặc cả hai bên tuyến mang tai. Tình trạng viêm cũng có thể xuất hiện ở những cơ quan khác như tụy, màng não, tuyến sinh dục…
Khi quai bị xuất hiện ở nam giới tuổi dậy thì, biến chứng hay gặp nhất là viêm tinh hoàn (chiếm 20-35% các ca biến chứng). Tinh hoàn bị viêm thường sưng to và đau, bệnh nhân có thể bị sốt kèm theo. Ở khoảng 50% trường hợp, tinh hoàn sẽ dần dần teo đi. Bị viêm cả hai bên sẽ dẫn đến vô sinh hoàn toàn.
Theo bác sĩ Tường, nam giới sau tuổi dậy thì khi mắc bệnh quai bị cần đến bệnh viện để kiểm tra xem có bị biến chứng tinh hoàn không hoặc việc sinh tinh có bị ảnh hưởng không. Nếu khả năng sinh tinh không thể phục hồi, bệnh nhân cần đến các bệnh viện có điều trị vô sinh để được trữ tinh trùng cho đến khi cần sử dụng.
2. Bệnh lý giãn tĩnh mạch thừng tinh – nguyên nhân hàng đầu gây nên chứng vô sinh ở nam giới
Nam giới bị giãn tĩnh mạch tinh, nhiều người nghĩ mình mắc căn bệnh yếu sinh lý, ít người biết mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh là gây vô sinh. Tuy nhiên, với những trường hợp được phát hiện và điều trị kịp thời, tinh trùng có thể sản xuất bình thường, khả năng có con tự nhiên cao.
Bệnh lý giãn tĩnh mạch thừng tinh hay giãn tĩnh mạch tinh là gì?
Giãn tĩnh mạch tinh là tình trạng giãn hệ thống tĩnh mạch tinh, bao gồm: tĩnh mạch tinh trong, tĩnh mạch tinh sau và tĩnh mạch tinh bìu. Do hệ thống van tĩnh mạch bị khiếm khuyết, máu tĩnh mạch không đi từ tinh hoàn xuống ổ bụng như thông thường mà chảy ngược từ ổ bụng vào bìu làm sự phát triển của tinh trùng rối loạn, tinh hoàn do đó bị tổn thương, bên tinh hoàn bị bệnh nhỏ đi. Biểu hiện lâm sàng thường gặp ở bệnh nhân bị giãn tĩnh mạch tinh, đó là đau tức tại tinh hoàn, nhưng không thể xác định đau ở vị trí nào cụ thể. Nhất là khi cơ thể mệt mỏi do làm việc quá sức hay thời tiết nóng nực…, tinh hoàn bị bệnh đau nhiều hơn. Quan sát có thể thấy bên tinh hoàn bị bệnh nhỏ hơn so với bên bình thường. Nhiều bệnh nhân khi đứng, khối tĩnh mạch ở bìu bị giãn trông như túi giun, khi nằm có cảm giác bẹp xuống. Tùy theo tình trạng bệnh mà có thể nhận biết được khi sờ hay thậm chí chỉ nhìn cũng thấy tĩnh mạch tinh giãn nổi ở dưới da. Một số người nhất là thanh niên còn bị đau tưng tức rất khó chịu. Cơn đau xuất hiện khi dương vật cương hay đi lại nhiều, nằm nghỉ thì hết. Phần lớn, các trường hợp bị giãn tĩnh mạch tinh thường bị ở tinh hoàn bên trái.
Có nhiều yếu tố, nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch tinh như: do cơ địa của người bệnh; do mạch máu bất thường; hệ thống van tĩnh mạch của tinh hoàn bất thường; những người do đặc thù công việc thường xuyên phải đứng nhiều, đứng lâu…
Do giãn tĩnh mạch tinh ít có triệu chứng điển hình nên người bệnh dễ nhầm với các bệnh khác ở bìu như thoát vị bẹn (sa ruột), nang thừng tinh, viêm mào tinh… Đã có trường hợp chẩn đoán là sa ruột nhưng khi mổ không thấy ruột đâu, hay chẩn đoán là nang thừng tinh nhưng mổ ra chỉ là một búi tĩnh mạch giãn to.
Ảnh hưởng của giãn tĩnh mạch tinh đến chứng vô sinh ở nam giới: Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới có khoảng 15% nam giới bị giãn tĩnh mạch tinh và nguyên nhân dẫn tới vô sinh là do:
- Nhiệt độ tinh hoàn tăng: Bình thường nhiệt độ tinh hoàn 35 độ C, khi bị giãn tĩnh mạch tinh nhiệt độ tăng lên đến 37 độ C bằng nhiệt độ trong ổ bụng. Nhiệt độ tăng kéo dài làm cho sản xuất tinh trùng giảm xuống.
- Ứ máu tĩnh mạch tại tinh hoàn: Làm chuyển hóa tại tinh hoàn bị ứ đọng, đào thải khỏi tinh hoàn chậm lại gây “ngộ độc” tế bào sinh tinh trùng;
- Máu động mạch đến nuôi tinh hoàn giảm: Do ứ máu tĩnh mạch làm cho máu động mạch đến tinh hoàn giảm đi dẫn đến ôxy và chất dinh dưỡng nuôi tinh hoàn bị giảm ảnh hưởng sinh tinh trùng; Rối loạn nội tiết tại tinh hoàn: Làm cho nội tiết tố sinh dục bị rối loạn ảnh hưởng đến sản xuất tinh trùng. Việc điều trị kịp thời giãn tĩnh mạch tinh có thể giúp nam giới có con tự nhiên.
Các chuyên gia y tế cho biết, ở nước ta tỉ lệ nam giới mắc bệnh này rất cao nhưng hầu như không ai biết bệnh và cũng không chú ý đến những triệu trứng của bệnh. Họ chỉ đến với bác sĩ nam khoa khi cảm giác đau, tức ở bìu gây bất tiện cho sinh hoạt hay thấy lâu có con. Cũng theo các chuyên gia, bệnh giãn tĩnh mạch tinh tiến triển âm thầm và ngày càng nặng theo thời gian. Nếu bị giãn tĩnh mạch tinh ở giai đoạn nhẹ thì tinh trùng sẽ bị giảm chất lượng (số lượng thì vẫn bình thường). Nặng hơn thì giảm cả chất lượng và số lượng tinh trùng. Trường hợp nặng không có tinh trùng trong tinh dịch. Để lâu ngày không điều trị làm cho các tế bào sinh tinh bị giảm, tinh hoàn bị teo, dẫn đến vô sinh. Với những bệnh nhân điều trị kịp thời, tinh trùng có thể sản xuất bình thường, khả năng sinh con tự nhiên rất cao. Bởi vậy, khi thấy đau, tức ở bìu, nhất là bìu trái, cần đi khám ngay để điều trị kịp thời.
Việc điều trị cho bệnh nhân giãn tĩnh mạch tinh tùy mức độ tác động lên tinh hoàn mà số lượng và chất lượng tinh trùng bị giảm, có thể không còn tinh trùng trong tinh dịch. Với trường hợp nhẹ có thể điều trị bằng thuốc giúp cho thành mạch bền vững và thu nhỏ tĩnh mạch. Với những trường hợp nặng thì phải phẫu thuật thắt hoặc cắt tĩnh mạch tinh để máu khỏi trào ngược và không giãn nữa. Thực tế cho thấy nhiều bệnh nhân bị giãn tĩnh mạch tinh sau phẫu thuật đã cho kết quả: Với trường hợp số lượng và chất lượng tinh trùng giảm, có khoảng 70% tinh trùng được cải thiện; Đối với trường hợp không còn tinh trùng. Trên là một số nguyên nhân gây bệnh vô sinh ở nam giới , các cặp vợ chồng nên lưu ý kịp thời điều trị để sớm có tin mừng nhé!
