Thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON) hiện được xem là một phương pháp điều trị vô sinh có hiệu quả, đem lại hy vọng cho những cặp vợ chồng hiếm muộn. Một chu kì TTTON thường bao gồm các bước sau: kích thích buồng trứng, chọc hút trứng, thụ tinh giữa trứng và tinh trùng, nuôi cấy phôi trong môi trường và chuyển phôi vào buồng tử cung. Tuy TTTON thường được xem là một kỹ thuật tương đối an toàn, nhưng người phụ nữ khi tham gia vào chương trình TTTON, vẫn có thể gặp một số nguy cơ như thất bại, quá kích buồng trứng, đa thai hay thai ngoài tử cung.
Phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là gì ?
Thụ tinh trong ống nghiệm là một phương pháp thụ tinh theo đó trứng được thụ tinh bằng tinh trùng bên ngoài cơ thể, trong ống nghiệm.
Đây là một phương pháp được áp dụng sau khi kỹ thuật hỗ trợ sinh sản đã thất bại, được dành cho những cặp vợ chồng hay những người phụ nữ đang ở độ tuổi sinh sản, vì bất kỳ lý do gì đó, tinh trùng không thể thụ tinh cho trứng bằng phương pháp tự nhiên.
Các trường hợp làm IVF :
- Trường hợp người phụ nữ bị tắc nghẽn ống dẫn trứng, đa nang buồng trứng, lạc nội mạc tử cung.
- Trường hợp nam giới bị tinh trùng ít, yếu, dị dạng; không có tinh trùng trong tinh dịch cần lấy tinh trùng bằng chọc hút tinh trùng ở mào tinh hoặc tinh hoàn.
- Bên cạnh đó đối với những trường hợp hiếm muộn không rõ nguyên nhân, bơm tinh trùng nhiều lần nhưng thất bại, xin trứng hoặc mang thai hộ, những bệnh nhân HIV muốn có con thì cũng là những trường hợp có thể tiến hành làm IVF.
Quy trình thực hiện :
Quy trình làm IVF tiến hành trên bệnh nhân đã đuợc kích thích buồng trứng nhằm thu được nhiều trứng và vì thế có cơ hội có thai cao hơn. Kích thích buồng trứng là thực hiện tiêm thuốc nội tiết Gnrh như Diphereline và gonadotrophin như Puregon, Gonal F,… Có nhiều loại phác đồ điều trị để sử dụng cho bệnh nhân tùy theo từng trường hợp khác nhau.
Khám, tư vấn, làm các xét nghiệm cơ bản :
- Xét nghiệm máu để loại trừ các bệnh lý lây truyền, bệnh lây nhiễm: HIV, Viêm gan siêu vi B, giang mai. Bạn sẽ được tư vấn tiêm ngừa rubella trước khi tiến hành làm Thụ tinh trong ống nghiệm.
- Người chồng sẽ làm các xét nghiệm trên và xét nghiệm phân tích tinh dịch đồ để xác định chất lượng, số lượng tinh trùng, và quyết định phương pháp tiến hành IVF
Điều chỉnh thuốc kích thích buồng trứng và siêu âm theo dõi sự phát triển của nang noãn
GnRHa
- Thuốc được tiêm mỗi ngày để ngăn ngừa sự rụng trứng và bảo đảm cho những nang noãn phát triển đồng bộ. Thường thuốc được bắt đầu tiêm vào ngày thứ 2 hoặc ngày thứ 21 của chu kỳ kinh và kéo dài trong 14 đến 20 ngày.
- Một số bệnh nhân có thể tiêm thuốc kéo dài ngày hơn. Thử máu, siêu âm theo dõi nang nõan để đảm bảo số nang nõan thứ cấp đáp ứng tiêu chuẩn cần thiết. Khi nồng độ nội tiết đủ điều kiện, bạn sẽ được tiêm gonadotrophin.
Gonadotrophin
- Gonadotrophin được tiêm dưới da mỗi ngày vào vùng da bụng dưới rốn để kích thích nang noãn phát triển.
- Sau 6 ngày tiêm thuốc, bệnh nhân sẽ được siêu âm xác định số nang noãn và kích thước nang. Bác sĩ sẽ điều chỉnh liều thuốc, theo dõi tiếp tục cho đến khi đủ số nang noãn trưởng thành.
- Bạn sẽ được tiêm thuốc hCG kích thích rụng trứng và sau 36-42 giờ, sẽ được chọc hút trứng.
Chuẩn bị tinh trùng
Trong khoảng thời gian tiêm thuốc, chồng không cần kiêng giao hợp cho đến khi chọc hút trứng. Vào ngày chọc hút trứng, chồng đến bệnh viện để lấy mẫu tinh trùng.
Chọc hút trứng
- Chọc hút trứng được làm tại phòng Thụ tinh trong ống nghiệm. Trứng được lấy qua một kim chọc hút trứng gắn vào một bộ phận lắp kim của đầu dò âm đạo dưới hướng dẫn của siêu âm. Bạn sẽ được tiêm thuốc giảm đau và an thần nhẹ.
- Sau chọc hút, bạn ở lại theo dõi tại viện khoảng 1-2 giờ cho tới khi ổn, về nhà.
- Bạn cần phải biết rằng không phải tất cả số nang đều có được bao nhiêu đó số trứng, và số trứng thu được không phải tất cả đều thụ tinh thành phôi .
- Cần nhịn đói vào sáng ngày chọc hút trứng để cần dùng thuốc gây mê nhẹ cho bạn.
Sự thụ tinh IVF – Thụ tinh trong ống nghiệm
- Tinh trùng sau khi chuẩn bị lọc rửa được đặt vào đĩa nuôi cấy trong phòng thí nghiệm cho gặp trứng vừa chọc hút được trong ngày để tiến trình thụ tinh xảy ra tự nhiên.
- Ngày tiếp theo nhân viên sẽ tiến hành kiểm tra sự thụ tinh. Có khoảng 10% xảy ra hiện tượng không thụ tinh, bạn sẽ được thông báo đến bệnh viện thực hiện chuyển phôi nếu bạn có phôi thụ tinh.
Chuyển phôi
- Khoảng 2-3 ngày sau khi chọc hút trứng, bạn sẽ đến bệnh viện để được chuyển phôi vào buồng tử cung. Thủ thuật này chỉ mất vài phút và không gây đau đớn.
- Thông thường bạn được chuyển vào 3-4 phôi. Có thể có ít phôi hơn nếu bạn không có nhiều trứng hoặc số phôi được thụ tinh không nhiều.
- Sau chuyển phôi bạn có thể đi về nhà ngay, không cần nằm viện. Bạn sẽ được cho đơn thuốc nội tiết hỗ trợ để tăng cơ hội làm tổ của phôi. Không bắt buộc phải kiêng giao hợp trong giai đoạn này.
Trữ lạnh phôi
Một số bệnh nhân có thể có được những phôi chất lượng rất tốt và những phôi dư này sẽ được trữ lạnh đề sử dụng sau này. Khi đó bệnh nhân không cần phải dùng thuốc kích thích buồng trứng và chọc hút trứng lại mà sẽ được rã phôi đông lạnh này ra để chuyển vào buồng tử cung.
Thử thai
- Sau chuyển phôi 14 ngày, bạn sẽ đến bệnh viện để xét nghiệm máu thử xem có thai hay không?. Nếu có ra huyết âm đạo vào khoảng thời gian này thì bạn nên đến xét nghiệm máu để biết chắc chắn có thai hay không để được hướng dẫn cụ thể.
- Nếu xác định bạn có thai, bạn sẽ được cho toa thuốc dưỡng thai và hẹn siêu âm 3 tuần sau đó để xác định có tim thai hay chưa (gọi là thai lâm sàng) và được hướng dẫn điều trị.
Thành công của phương pháp TTTON và các nguy cơ có thể xảy ra khi làm IVF
Hiệu quả của phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): Tỉ lệ thành công của phương pháp thụ tinh ống nghiệm (IVF) nằm trong khoảng 35- 40%
Nguy cơ có thể xảy ra khi thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)
- Không ít cặp vợ chồng gặp thất bại trong thụ tinh ống nghiệm do nhiều yếu tố như tuổi tác, nội tiết kém, có những bất thường… Gây quá kích buồng trứng do sử dụng thuốc kích trứng.
- Làm gia tăng tỉ lệ đa thai do có nhiều hơn 1 phôi thai được chuyển vào tử cung để đảm hiệu quả thụ thai.
- Ngoài ra nó cũng làm gia tăng nguy cơ thai ngoài tử cung so với bình thường và đặc biệt tăng cao so với những trường họp có sự bất thường ở vòi trứng.
TTTON là một biện pháp điều trị vô sinh hữu hiệu đem lại cơ hội cho những cặp vợ chồng bất thường nặng về tinh trùng. Tuy nhiên, người phụ nữ vẫn có thể gặp phải một số nguy cơ như thất bại, quá kích buồng trứng, đa thai và thai ngoài tử cung. Do vậy sau khi bệnh nhân được làm IVF rất cần theo dõi tại các bệnh viện lớn như Bệnh viện Phụ sản Trung Ương, bệnh viện Từ Dũ để tránh các biến chứng cũng như có hướng xử trí kịp thời.
