Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng vô sinh hiếm muộn của nam giới là do những biến chứng nặng nề của bệnh quai bị gây ra. Quai bị là bệnh nhiễm khuẩn do Myxo virus gây ra. Bệnh thường xuất hiện vào mùa xuân – hè và hiện chưa có thuốc đặc trị. Bệnh quai bị lây truyền qua nước bọt và nước tiểu của người bệnh.
Xem thêm:
- Nguy cơ mắc bệnh vô sinh ở người béo phì
- Tổng hợp các nguyên nhân gây vô sinh
- Vô sinh hiếm muộn do thiếu hiểu biết về sức khỏe sinh sản
Bệnh phổ biến ở độ tuổi từ 3-14 tuổi, chiếm tỉ lệ cao nhất là 5-9 tuổi và thanh niên 18-20 tuổi. Hệ thống miễn dịch sau khi bị bệnh quai bị khá bền vững, khi đã mắc bệnh một lần hoặc được tiêm phòng vaccin hầu hết bệnh nhân đều không mắc lại quai bị.
Dấu hiệu nhận biết quai bị sớm
Quai bị thường lây truyền qua 2 con đường chính là đường ăn uống và đường hô hấp bệnh sẽ có thể lây truyền qua người khác khi tiếp xúc với nước bọt của bệnh nhân đang mang quai bị nói, ho, hắt hơi . Quãng thời gian lây bệnh thường kéo dài từ 6 ngày đến 2 tuần với các dấu hiệu điển hình như sau.
– Quãng thời gian ủ bệnh ban đầu thông thường kéo dài từ 18 đến 25 ngày giai đoạn này gần như không có biểu hiện và triệu chứng gì rõ rệt.
– Sau giai đoạn ủ bệnh là giai đoạn khởi phát quai bị bệnh nhân bắt đầu xuất hiện sốt cao từ 38 – 38,5 độ C kèm theo các triệu chứng nhức đầu, nôn mửa.
– Sau thời kỳ khởi phát là thời kỳ toàn phát: Bệnh nhân sau sốt 24- 48 giờ lại xuất hiện thêm dấu hiệu viêm tuyến mang tai. Ban đầu là sưng 1 bên, sau 1-2 ngày sưng tiếp bên kia (thường sưng cả hai bên, ít gặp sưng 1 bên). Sưng thường không đều 2 bên (bên sưng to, bên sưng nhỏ), căng, bóng, không đỏ, ấn không lõm, sờ nóng, ấn đau.
– Thời kỳ lui bệnh: Những bệnh nhân mắc quai bị thường sẽ tự khỏi bệnh khoảng sau 10 ngày. Sau 3-4 ngày thì sẽ tự hết sốt.
Cũng có khoảng 1/3 số bệnh nhân mắc phải bệnh quai bị nhưng lại không có triệu chứng gì. Đôi khi bệnh quai bị qua đi mà không hay biết do dấu hiệu nhận biến điển hình là tuyến mang tai bị sưng không xảy ra.
Biến chứng do quai bị gây ra
Biến chứng do bệnh quai bị ít, tuy nhiên rất nặng nề. Nếu coi thường không phát hiện và điều trị kịp thời bệnh còn có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm màng não, đặc biệt có thể gây vô sinh đối với bé trai sau này do viêm tinh hoàn, đái tháo đường do viêm tụy kéo dài.
Viêm tinh hoàn là biến chứng thường gặp nhất của bệnh quai bị ở nam giới sau tuổi dậy thì. Khi bị viêm, tinh hoàn đau và sưng to, thường kèm với sốt. Khi quai bị biến chứng, quá trình teo tinh hoàn sẽ liên tục tiếp diễn trong vòng 1-6 tháng sau. Điều này sẽ khiến quá trình sản sinh tinh trùng của nam giới giảm dần và có thể bị mất hẳn. Nếu không may bị viêm cả hai bên tinh hoàn thì sẽ dẫn đến vô sinh hoàn toàn.
Đề phòng biến chứng vô sinh do quai bị gây ra
Phương pháp giảm thiểu tác hại của di chứng bệnh quai bị trên tinh hoàn kịp thời và đúng cách để bệnh không gây di chứng vô sinh:
Trước hết người bệnh phải được nghỉ ngơi tại chỗ, khi ễ tinh hoàn sưng thì phải nằm nghỉ tuyệt đối. Bên cạnh đó phải chườm mát tinh hoàn, dùng thuốc hạ sốt, giảm đau, sử dụng thuốc kháng viêm. Nếu có thể, hãy đưa bệnh nhân đến các trung tâm điều trị vô sinh để xin trữ lạnh tinh trùng khi chất lượng tinh trùng chưa giảm nhiều. Bệnh quai bị thường gây biến chứng với nam giới còn đối với phụ nữ bị quai bị, viêm buồng trứng rất hiếm gặp và ít ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Thậm chí, quai bị ry có the xảy ra ở thai phụ trong thời kỳ 3 tháng đâu nhưng trẻ sinh ra không bị dị tật bẩm sinh.